Food-Info.net> Onderwerpen > Voedselallergiën en intoleranties

Coeliakie (gluten intolerantie) en tarwe allergie

Coeliakie, ook bekend als gluten intolerantie, is een aandoening waarbij de patiënt chronisch overgevoelig is voor bepaalde eiwitketens, gluten genaamd. Gluten komen voor in bepaalde graansoorten. Een overgevoeligheidsreactie leidt tot afbraak van de darmplooien in de dunne darm, het gevolg hiervan is dat nutriënten uit voedsel niet meer goed worden opgenomen door het lichaam.

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat coeliakie een erfelijke aandoening is. Zo'n 5-10% van de eerstegraads verwanten (ouders, kinderen, broers en zussen) van coeliakie patiënten krijgt zelf ook te maken met de overgevoeligheid. De aandoening komt voor bij zowel mannen als vrouwen en kan zich gedurende de gehele levensloop ontwikkelen, vanaf de geboorte (zo gauw als het dieet granen bevat) tot op volwassen leeftijd, ook al heeft de betreffende persoon gedurende het hele leven granen gegeten. Het ontwikkelen van de overgevoeligheid lijkt twee voorwaarden te hebben: het erfelijk belast zijn met de aandoening (twee specifieke genetische aanwijzers voor coeliakie, HLA genaamd, zijn in 90% van alle coeliakie patiënten in de VS aanwezig) en een aanzet. Deze aanzet kan komen door de voeding (extreme blootstelling aan graanproducten), externe factoren (emotionele stress), fysiek (zwangerschap of een operatie) of pathologisch (een virus infectie).

Vroeger werd aangenomen dat coeliakie een kinderziekte was waar men overheen kon groeien omdat het niet ongebruikelijk is dat symptomen verdwijnen tijdens de late kinderjaren of de pubertijd. Recent onderzoek toont echter aan dat dit slechts de schijn geeft van genezing. Tijdens deze ‘gezonde' jaren vind echter nog steeds beschadiging van de darmwand plaats, en op latere leeftijd blijkt dan dat deze patiënten aanzienlijk schade hebben opgelopen aan het spijsverteringskanaal. Met als gevolg een langdurig tekort aan belangrijk voedingsstoffen.

Producten

De gebruikelijke verboden granen zijn: tarwe, gerst, rogge en haver.

Er zijn echter nog andere verboden producten zoals durum en semolina (voor specifieke doeleinden geteelde tarwesoorten). Ook spelt en kamut zijn tarwesoorten.

Bulghur en couscous is ook tarwe die op een speciale manier bewerkt is. Triticale, een kruising tussen graan en koren, staat zeker op de verboden lijst.

Maïs, eveneens een graansoort, veroorzaakt geen schade aan de darmwand en wordt door de meeste patiënten getolereerd.

Rijst is echt de favoriet voor coeliakie patiënten omdat deze door nagenoeg alle patiënten word verdragen. Naast maïs en rijst is er een grote verscheidenheid aan granen die voor een glutenvrij dieet beschikbaar zijn.

De volgende gluten-vrije producten kunnen verwerkt worden tot bloem:

Amarant, kikkererwten, jobs tranen, linzen, erwten, quinoa, ragi, sorghum, soja, tapioca, teff en wilde rijst. Veel van deze bloemsoorten zijn verkrijgbaar in reform winkels.

Om de textuur van producten gemaakt van glutenvrije bloem te verbeteren (gluten draagt in gebakken producten zoals brood bij aan de textuur) kan men een of meer van de volgende additieven gebruiken: xanthaan gom, guar gom (waarvan wordt aangenomen dat het een laxerende werking heeft bij te hoge dosering) of methylcellulose. Ook deze zijn verkrijgbaar in reformwinkels of in speciale kookwinkels.

Populaire glutenvrije oliesoorten zijn: maïsolie, pindaolie, olijfolie, koolzaadolie, sojaolie en zonnebloemolie.

Behandeling

Er zijn geen medicijnen beschikbaar om coeliakie te behandelen of genezen. Het is echter, met een nauwkeurig glutenvrij dieet, goed mogelijk om een normaal, gezond leven te leidden met coeliakie. Indien nodig kunnen vitamine supplementen worden gebruikt.

Symptomen

Er is geen typische ziektebeeld van coeliakie. Individuele klachten variëren van het afwezig zijn van directe symptomen (asymptomatische of latente vorm) tot extreme gevallen met flatulentie, luchtophoping, diarree en gewichtsverlies.

Hier tussenin is een breed spectrum aan symptomen denkbaar:

-diarree

-constipatie

-buikpijn

-flatulentie

-indirecte symptomen ten gevolge van een vitamine tekort

-bloedarmoede (ijzertekort)

-chronische vermoeidheid

-flauwtes

-gewichtsverlies

-gewrichtspijn

-verhoogde kans op botbreuken

-hypergevoeligheid of ongevoeligheid van de huid

-brandend gevoel, jeuk of tintelingen op de huid

-vochtophopingen

-hoofdpijn

-peripherale neuropathie (tintelingen in tenen en vingers)

 

Bij kinderen zijn de meest voorkomende symptomen:

-gebrek aan concentratie

-bleekheid

-prikkelbaarheid

-opgezwollen buik

-bleke, onwelriekende en volumineuze stoelgang

-frequentie diarree

Naast al deze symptomen wordt ook dermatitis herpetiformis, een aandoening waarbij uitslag ontstaat op hoofd, ellebogen, knieën en billen, geassocieerd met coeliakie.

Symptomen kunnen direct of vertraagd, zelfs na enkele weken of maanden na blootstelling optreden.

Het wonderbaarlijke aan coeliakie is dat er geen twee individuen zijn met hetzelfde klachtenbeeld. Een patient kan meerdere, enkele of slechts een van bovenstaande symptomen hebben. Er zijn zelfs gevallen bekend waarin zwaarlijvigheid een gevolg bleek te zijn van coeliakie.

 

Tarwe allergie

Tarwe bevat veel verschillende eiwitten. Zoals bij alle eiwitten zijn er mensen die op sommige hiervan allergische reacties vertonen. Tarwe allergie is echter erg zeldzaam.

 

Zie ook :

Hoe maak je keukengerei gluten vrij na gebruik met tarweproducten?

Welke additieven bevatten gluten?

 

Referenties en links :

http://www.coeliakievereniging.nl/

www.celiac.com

www.celiac.org

www.celiac.ca/

 

Zie verder in dit onderdeel van food-info.net:

Lactose intolerantie

Mononatrium glutamaat