Food-Info.net> Vragen en Antwoorden > Thee

Wat is Honingbos thee?

Honingbos wordt verkregen uit de bast van de Zuid-Afrikaanse honingbos (Cyclopia intermedia en gerelateerde Cyclopia soorten), die geen familie is van de gewone theeplant (Camellia sinensis). De bladeren, stengel en bloemen van de Cyclopia soorten worden gebruikt om een zoete kruidendrank te maken.

Internationale interesse in honingbos gaat terug tot de theehandel van de Nederlanders en de Britten. De nederzetting, die uiteindelijk uitgroeide tot Kaapstad, werd opgericht in 1652 als een voorraadbasis voor de Oost Indische Compagnie die handel voerde in Aziatische thee en Zuidoost-Aziatische kruiden. Botanisten begonnen al snel de rijke flora van de Kaap te catalogiseren, en honingbos werd in botanische lectuur beschreven in 1705. Er zijn echter geen gepubliceerde verslagen wat betreft het gebruik van de plant als thee door de oorspronkelijke bevolking (de San en de Khoi-Khoi-stammen, tegenwoordig bekend als Khoi-San of Bosjesmannen). Het werd snel door de kolonisten herkend als een passend alternatief voor gewone thee, waarschijnlijk wel gebaseerd op observatie van het gedrag van de oorspronkelijke bewoners.

Het grootste deel van de honingbosthee wordt nog steeds verzameld in het wild, maar kweken is nodig door de snelle groei van de industrie (verzamelaars worden gedwongen om verder te reizen naar slecht bereikbare gebieden) en door de vraag naar een meer uniform product.

De productie van honingbosthee is gelijk aan de normale theeproductie en de productie van rooibosthee. De plant wordt geoogst, gedroogd en geoxideerd (“gefermenteerd”). Voor de oxidatiestap worden kenmerkende methoden gebruikt, oxidatie in een soort heuvel of bij een verhoogde temperatuur in een voorverwarmde “bakoven”. In tegenstelling tot normale theeoxidatie, neemt dit proces meer tijd in beslag.

De traditionele manier van de honingbosthee “fermentatie” is het gebruik van een heuvel of hoop, speciaal wanneer grote hoeveelheden thee worden geproduceerd. Een ronde ovaalvormige hoop van ongeveer vier tot vijf meter in diameter en twee meter hoog bestaat uit 1.5 – 2.5 ton groen honingbosmateriaal. De hoop wordt goed verpakt en drie dagen alleen gelaten om spontane warmtegeneratie en fermentatie tot stand te brengen (vergelijk inkuilen van gras). De temperatuurstijging gebeurt erg snel zodat de hoop al warm is wanneer het laatste materiaal in de hoop wordt verpakt.

Tijdens de fermentatieperiode, verandert het materiaal van groen tot donkerbruin en ontwikkelt zich een zoet aroma. Vanaf de derde dag, wordt de hoop elke twaalf uur omgewoeld om ervoor te zorgend dat de buitenste, koudere zones, gemengd worden met de rest van het materiaal en om het vrijkomen van zuurstof in de hoop tegen te gaan. De hoop wordt daarom na drie tot vijf dagen van fermentatie geïnspecteerd, afhankelijk van de gebruikte soort. Als een zoet, honingachtig aroma aanwezig is en het materiaal een donkerbruine kleur heeft, wordt de hoop verspreid in een dunne laag op canvas en te drogen gelegd in de zon.

Het gebruik van de voorverwarmde oven geeft een product van betere en meer constante kwaliteit, omdat er betere controle over de temperatuur van het fermentatieproces mogelijk is en er kortere fermentatieperioden (16-24 uur) nodig zijn om een volledig gefermenteerd product te krijgen. Ook voorkomt een oven beter mogelijke schimmelgroei.

Ne deze stap wordt het product gedroogd en verpakt.

Honingbosthee wordt meestal met melk en suiker gedronken, maar om de fijne, zoete smaak en geur te beleven, is het beter om de thee te drinken zonder suiker en melk. Beschrijvingen van de smaak variëren van hete abrikozenjam, bloemig, honingachtig en mengsel van gedroogd fruit met de globale impressie van zoetheid. De thee heeft als extra voordeel dat de koude drank ook gebruikt kan worden als ijsthee en dat het goed mengt met vruchtensappen.

Het traditionele gebruik van thee om hoest te behandelen kan gedeeltelijk verklaard worden door de aanwezigheid van pinitol, een gemodificeerde suiker (een methylgroep vervangt zuurstof in een positie van glucose, zie het plaatje hieronder). Pinitol, genoemd naar zijn grootste bron, dennenbomen, wordt ook in de bladeren van verschillende andere planten gevonden en is ook van belang voor vanwege effecten op de bloedsuikerspiegel, zoals aangetoond is in dierstudies in laboratoria. Het wordt onderzocht als medicijn voor diabetes.

pinitol

Honingbos bevat ook anti-oxidanten, zoals flavonen, isoflavonen, coumestanen, luteoline, 4-hydroxy - 3-fenylpropeenzuur, polyfenolen en xanthonen.

De isoflavonen en coumestanen worden geclassificeerd als fyto-estrogenen en gebruikt in de behandeling van symptomen van menopauze, een toepassing waarvoor honingbos de laatste tijd wordt gepromoot. De flavonen en isoflavonen van honingbos zijn hetzelfde als die in sojabonen, een andere peulplant die ook gebruikt word in de behandeling van menopauzesymptomen.

Luteoline is het voornaamste gele pigment van de bloemen en wordt gebruikt als verfmiddel. luteoline

luteolin

Bronnen:

• http://www.rooibos.ch/honeybush_info.html
• http://www.itmonline.org/arts/honeybush.htm
• http://www.steve.gb.com/images/molecules/phenols/luteolin.png
• Bates et al; Insulin-like effect of pinitol. British Journal of Pharmacology 130(2000) 1944-1948; Chiechi LM, Dietary phytoestrogens in the prevention of long-term postmenopausal diseases, International Journal of Gynecology and Obstetrics, 1999; 67(1): 39-40;
• Kamara BI, et al., Polyphenols from honeybush tea, Journal Agricultural Food Chemistry 2003; 51(13): 3874-3879.