Food-Info.net> Gıda ürünleri > Çay

Çayın toprağa işlenmesi

Bitki

Çay bitkisi Camellia familyasına ait, yaprakları dökülmeyen ve anavatanı Çin, Tibet ve kuzey Hindistan olan bir ağaç türüdür. Çay bitkisinin başlıca iki çeşidi vardır. Camellia sinensis olarak bilinen küçük yapraklı çeşidi orta Çin ve Japonya bölgelerindeki yüksek dağlarda ve serin yerlerde yetişir. Camellia assamica olarak bilinen geniş yapraklı çeşidi ise en iyi Kuzey Hindistan'da ve Çin'in Szechuan ve Yunnan vilayetlerindeki nemli, tropikal iklimlerde yetişir. Bitkinin koyu yeşil ve parlak yaprakları ve küçük beyaz çiçekleri vardır.

(Kaynak)

Değişik durumlara uyum sağlaması amacıyla yukardaki iki çeşit bitkiden sayısız melez meydana getirilmiştir.

Eski bir Çin Sözüne göre: “üstün kalitede çay yüksek dağlardan gelir”. Rakım ve dağ sisi bitkiyi çok fazla güneş ışığına karşı korumasına yardımcı olur ve nem de yaprakların yavaş bir şekilde büyümesine ve yumuşak kalmasını sağlar. Şarap gibi çayın da kalitesi ve tadı hem çevreden (toprak, iklim ve rakım) hem de çaycıdan (çayın nasıl toplanıp ve nasıl işleneceğine karar veren kişi) etkilenmektedir.

Birçok çay bitkisinin kış mevsiminde büyüme evresi ve duraksama evresi vardır. Yapraklar, yeni çay filizleri belirir belirmez toplanır. Sıcak iklimlerde bitki birçok kez filizlenebilir ve yıl boyunca toplanabilir. Soğuk koşullarda ve yüksek rakımlarda, net bir hasat sezonu vardır. Erken filizlerin yaprakları genellikle ilkbaharda çıkar ve en iyi kalitedeki çayları verir.

Çayın başlıca dört tipi vardır: yeşil çay, siyah çay, güzel kokulu siyah çay ve beyaz çay. Bütün çaylar aynı bitkiden elde edilmektedir. Çay bitkisinin çeşidi ve hasattan sonra yaprakların işlenme metodu elde edilen çayın cinsini belirler.

Kenya'daki çay plantasyonu (Kaynak)

Toprağa işleme

Çay genellikle Yengeç ve Oğlak dönenceleri arasında, yıllık 1000-1250mm'ye kadar yağış alan yerlerde ve 10-30 °C sıcaklıkları arasında yetişir. Deniz seviyesinden 2400 metreye kadar olan yüksekliklerde yetişir.

Çayın potansiyel tadının üretildiği çay bahçelerinde, çayın büyümesi için en iyi koşulların yaratılması adına büyük bir dikkat ve katkı gösterilmesi gerekmektedir. Bu da demek oluyor ki; bazı durumlarda gölge elde etmek için ağaç dikilmesi veya rüzgar siperi (güçlü rüzgarlardan gelecek hasarı engellemek için) yapılması özellikle Assam ovalarında gereklidir.

Bitkiler yaklaşık bir metre aralıklarla satırlar halinde ekilirler. Çalıların genç tutulması ve toplayıcılar için uygun yükseklikte olması için her 4-5 yılda bir budanması gerekmektedir. Bu da “Toplama Tablosu” olarak bilinir.

(Kaynak)

Bir çay bitkisi 50 – 70 yıl boyunca iyi çay üretebilir, fakat 50 yıldan sonra bitkinin verimi düşer. Böyle zamanlarda, fidanlıklardaki eski bitkilerle yeni bitkilerin yer değiştirilmesi gerekmektedir.

Hasat

Toplama zamanı iklime göre değişkenlik gösterir; büyüme sezonunda 7 – 12 gün aralıklarla yeni büyüyenler toplanabilir. Çayın hasadı yorucu ve yoğun emek (iki-üç bin çay yaprağından sadece bir kilogram işlenmemiş çay üretilir) ve hatırı sayılır bir beceri gerektiren işlemdir . 

Çay toplayıcıların, kızarıklığın uzaklaştırılabileceği en uygun anı öğrenmesi gerekir. Bu da en iyi çayın üretilebilmesi için en körpe yaprakların toplanması için önemlidir.

Toplamadan sonra, çay yaprakları işlenmek üzere fabrikaya taşınır. Genellikle de tarlalar fabrikalara yakın yerlerde bulunmaktadır.

Çay yetişen bölgeler (kaynak)