An initiative of :




Ege Üniversitesi

Gaziantep Üniversitesi



Food-Info.net> Gıda ürünleri > Kahve

Kahve bitkisi

Kahve botanikte Rubiaceae ailesine ait, 500 genusa ve 6,000 nin üzerinde türe sahip olan bir bitkidir. En çok ormanların alt bölümlerinde bulunan tropical ağaçlar ve çalılarda yetişir. Bu ailenin diğer üyeleri gardenya ve bitkileri, verimli kinin ve diğer yararlı maddeleri içerir, fakat kahve ekonomik açıdan bu ailenin en önemli üyesidir.

Coffea genusunun ilk doğru tanımı 18. yüzyılın ortalarında Linnaeus tarafından yapılmıştır, bu zamana kadar botanistler kesin bir sınıflandırma yapamamışlardır. Muhtemelen en az 25 majör türü vardır, bütün yerli tropik Afrika ve Hint Okyanusu'ndaki bazı adalarda, özellikle Madagaskar' da yetişmektedir. Bitki ve çekirdeklerin çok çeşitlilik göstermesinden dolayı sınıflandırmada ve cafeeo genusun gerçek üyesi olan bitkinin isimlendirilmesinde zorluk oluşturmaktadır. Coffea 'nın bütün türleri odunsudur, fakat onlar küçük çalılıklardan 10 metrenin üzerindeki geniş ağaçlara kadar ; yaprakları sarımtırak, koyu yeşil, bronz yada hafif mordur.

Ekonomik açıdan kahvenin iki çok önemli türü Coffea arabica (Arabika kahvesi) - dünya üretiminin 70%'nden fazlası için önemli - ve Coffea canephora (Robusta kahvesi) dir. Diğer bir tür ise çok küçük miktarda yetişen Coffea liberica (Liberika kahvesi) dir.

Eski isimleri ve eşanlamlıları :

C. bukobensis ve C. robusta (şimdi ikiside C. canephora), C. arnoldiana, C. aruwimiensis, C. dewevrei, C. dybowskii ve C. excelsa (şimdi hepsi. C. liberica)

Arabica ve Robusta kahvesi arasındaki bazı farklılıklar

 

 

Arabika

Robusta

Türlerin belirlenme tarihi

1753

1895

Olgun meyveden çiçek verme zamanı

9 ay

10-11 ay

Çiçek verme

yağmudan sonra

düzensiz

Olgun meyve

eğik

yatay

Verim (kg çekirdek/ha)

1500-3000

2300-4000

Kök sistemi

derin

yüzeysel

Optimum sıcaklık (ortalama yıllara göre)

15-24° C

24-30° C

Optimal yağış

1500- 2000 mm

2000- 3000 mm

Optimum büyüme

1000- 2000 m

0- 700 m

Çekirdek şekli

düz

oval

Tipik brew karakteristikleri

asitlik

acılık, full

 

Coffea arabica - Arabika kahvesi

Coffea arabica ilk olarak Linnaeus tarafından 1753 tanımlanmıştır. En çok bilinen türleri 'Typica' ve 'Bourbon' dur fakat bunlardan çok farklı ıslah edilmiş soy ve nesil geliştirilmiştir, caturra (Brazil, Colombia), Mundo Novo (Brazil), Tico (Central America), the dwarf San Ramon ve the Jamaican Blue Mountain gibi. Ortalama arabica bitkisi koyu yeşil oval yaprakları ile geniş bir çalılıktır. Genetik olarak diğer kahve türlerinden farklıdır, iki yerine dört grup kromozoma sahiptir. Meyveleri ovaldir ve olgunlaşması 7‘den 9 aya kadardır. Bunlar genellikle iki düz tohum içerir (kahve çekirdeği) – sadece bir çekirdekten geliştiği zaman peaberry adını alır. Arabika kahvesi, genelde zararlı böceklerin saldırısına ve hastalıklara karşı duyarlıdır, bundan dolayı bitki yetiştirme programlarının temel amacı bitkiye direnç kazandırmaktır. Arabica kahvesi ‘nin yetiştirilmesi Latin Amerika'dan, merkez ve batı Afrika'ya, Hindistan'dan Endonezya'ya kadar uzanmaktadır.


C. arabica eski el yazmasından. (Kaynak)

Coffea canephora - Robusta kahvesi

Ropusto terimi bu türlerin genel yetişme çeşitliliğinin adıdır. Robusto çalıları yada küçük ağaçları 10 metre üzerindeki yükseklilerde yetişir, fakat yüzeysel kök sistemi vardır. meyveleri yuvarlaktır ve olgunlaşması 11 dan fazla sürer; tohumları oval şekilde ve C. arabica ‘dan daha küçüktür. Robusta kahvesi Afrika'nın batısında ve merkezinde, kuzeybatı Asya'da, Conillon olarak bilinen Brezilya'nın bazı alanlarında yetişir.


C. robusta meyveleri (Kaynak)

Coffea liberica - Liberika kahvesi

Liberika kahvesi, geniş güçlü bir ağaç olarak yetişir, 18 metre üzerinde yüksekliğe ve geniş, sert yapraklara sahiptir. Meyvesi ve tohumları (çekirdekleri) dahi geniştir. Liberica kahve, Malezya ve batı Afrika'da yetişir, fakat lezzet karakterinin düşüklüğü nedeniyle sadece çok küçük bir bölümü ticarette talep edilmektedir.


C. liberica ağaçları (Kaynak)

Arabica / robusta hibritleşmesi

Arabica ve robusta arasındaki melezlemenin amacı Arabica'nın hastalığa direncini ve canlılığını arttırarak geliştirmek yada Robusta'nın içim kalitesini geliştirmektir. Ikisinin de lezzet karakteristikleri Arabica, yada Robusta, türlerine bağlıdır.

Referanslar :

 


Food-Info.net is an initiative of Stichting Food-Info, The Netherlands

Free counters!