Food-Info.net> Pytania i odpowiedzi > Produkty żywnościowe > Herbata
Food-Info.net> Pytania i odpowiedzi > Produkty żywnościowe > Napoje

Czym jest jest catuaba ?

Cat uaba to nazwa naparu zrobionego z kory brazylijskich drzew. Napar jest często nazywany herbatą, ale ponieważ nie ma nic wspólnego z rośliną Camellia sinensis , nie należy do herbat.

Nazwą catuaba określa się napary z kory kilku rodzajów drzew. Najczęściej jest to kora takich drzew jak Trichilia catigua i Erythroxylum vacciniifolium. Do sporządzenie innych naparów typu catuaba wykorzystuje się następujące rodzaje i rodziny roślin: Anemopaegma, Ilex, Micropholis, Phyllanthus, Secondatia, Tetragastris i z gatunku Myrtaceae.

Często uważa się, że nazwa catuaba wywodzi się od drzewa Erythroxylum catuaba , choć drzewo to opisano tylko raz (w 1904 roku) i do dziś nie wiadomo, którego drzewa ten opis dotyczył. Tak więc gatunek E. Catuaba pozostaje nierozpoznany.

Lokalne synonimy catuaba to Chuchuhuasha, Tatuaba, Pau de Reposta, Piratancara i Caramuru. Handlowy produkt o nazwie Catuama zawiera wiele składników, a jednym z nich jest kora z Trichilia catigua.

Preparat catuaba był używany tradycyjnie przez miejscowe, tubylcze ludy jako lek przeciwbólowy, uspakajający i szczególnie jako afrodyzjak. W Brazylii jest on do dziś szeroko wykorzystywany właśnie w tym celu.

Handlowe postacie catuaba, jak się wydaje, są przygotowywane z lokalnie dostępnych drzew, różniących się od oryginału. W ekspertyzie w 2004 Kletter i wsp. analizował 14 różnych próbek i większość z nich przygotowano z kory Trichilia catigua. Analiza chemiczna wykazała jednak duże różnice w składzie chemicznym preparatów.

Sądzi się, że kilka alkaloidów wyizolowanych z Erythroxylum vacciniifolium, jak catuabina A, B i C, poprawia funkcje seksualne poprzez pobudzanie sytemu nerwowego. Brak jednak potwierdzonych naukowo dowodów działania tych alkaloidów na organizm człowieka. Z Erythroxylum vacciniifolium wyizolowano ponad 20 różnych alkaloidów i ich pochodnych. Chemicznie są one spokrewnione z kokainą, która pochodzi z rośliny tego samego rodzaju. Nie ma jednak oznak, by alkaloidy te posiadały właściwości kokainopodobne i jak dotychczas nie wykryto kokainy w jakiejkolwiek postaci naparu catuaba.

Inne gatunki drzew wykorzystywane do przygotowania preparatu catuaba zawierają także wiele różnych alkaloidów i możliwe substancje bioaktywne, ale dotąd nie opisano ich fizjologicznego oddziaływania na organizm człowieka.

Jak dotąd, opublikowano nieliczne prace dotyczące aktywności preparatu catuaba. W 1992 roku japońscy autorzy opisali wpływ E . catuaba na ludzki wirus niedoboru odporności (HIV). Stwierdzono, że preparat catuaba może posiadać aktywność przeciwwirusową i może wykazywać działanie przeciw infekcjom. Niestety, do dziś nie wiadomo, z którego drzewa pochodziły preparaty, zaś badań tych nie powtórzono i potwierdzono. W 2002 opisano aktywność przeciwdrobnoustrojową wyciągu z Trichilia catigua, choć wyłącznie z użyciem czystych składników i przeciw tylko jednemu typowi bakterii.

W 2001 roku brazylijska grupa naukowców zbadała skutki działania wyciągu z Trichilia catigua na potencję królików. Zaobserwowano wzrost napięcia mięśni tkanek pełniących funkcje seksualne, co może tłumaczyć afrodyzjakalne właściwości preparatu catuaba. Z kolei, Kletter i wsp. nie stwierdził takiego działania badając handlowe preparaty catuaba w podobnych warunkach doświadczalnych.

Ostatnio opublikowane badania w 2004 roku dotyczyły ekstraktu z Trichilia catigua. Na podstawie tych badań wywnioskowano, że ekstrakt wykazuje właściwości przeciwzapalne i może hamować mechanizmy towarzyszące infekcjom.

W 2004/2005 roku Campos i wsp. zbadali antydepresyjne działanie Trichilia catigua na myszach i szczurach i doszli do wniosków, że ekstrakty mogą być potencjalne zastosowanie do leczenia chorób na tle depresyjnym.

Źródła:

1. Antunes, E. et al.: The relaxation of isolated rabbit corpus cavernosum by the herbal medicine Catuama ® (and its constituents). Phytoter. Res. 15(2001)416-421.
2. Barbosa, N. R. et al.: Inhibition of platelet phospholipase A 2 activity by catuaba extract suggests anti-inflammatory properties. Phytother. Res. 18(2004)942-944.
3. Campos M.M. et al.: Pharmacological and neurochemical evidence for antidepressant-like effects of the herbal product Catuama. Pharmacol. Biochem. Behav. 78(2004)757-64.
4. Campos M.M. et al.: Antidepressant-like effects of Trichilia catigua (Catuaba) extract: evidence for dopaminergic-mediated mechanisms. Psychopharmacology (Berl). 182(2005)45-53.
5. Gasl, S. et al.: Tropane alkaloids from a Brazilian bark traded as Çatuaba”. Sci. Pharm. 71(2003)113-119.
6. Kletter, C. et al.: Morphological, chemical and functional analysis of catuaba preparations. Planta Med. 79(2004)993-1000.
7. Manabe, H. et al.: Effects of catuaba extracts on microbial and HIV infection. In Vivo 6(1992)161-165.
8. Pizzolatti, M. G. et al.: Two epimeric flavalignans from Trichilia catigua (Meliaceae) with antimicrobial activity. Z. Naturforsch. 57(2002)483-8.
9. Zanolari B. et al.: Tropane alkaloids from the bark of Erythroxylum vacciniifolium . J. Nat. Prod. 66(2003)497-502.