Food-Info.net> Produkty żywnościowe > Kawa

Kawowiec

Kawa należy do rodziny Rubiaceae, do której należy około 500 rodzajów i ponad 6,000 gatunków. Większość z nich stanowią tropikalne drzewa i krzewy rosnące w niższych partiach lasu. Rodzina obejmuje też gardenie i rośliny, które stanowią źródło chininy i innych użytecznych substancji, ale pod względem ekonomicznym Coffea jest najważniejszym przedstawicielem Rubiaceae.

Od chwili, kiedy rodzaj Coffea został po raz pierwszy poprawnie opisany przez Linneusza w połowie XVIII wieku, botanicy spierali się o poprawną jego klasyfikację. Istnieje prawdopodobnie co najmniej 25 głównych gatunków, które są gatunkami rdzennymi tropikalnej Afryki oraz niektórych wysp na Oceanie Indyjskim, głownie na Madagaskarze. Trudności w klasyfikacji a nawet oznaczeniu rośliny jako należącej do rodzaju Coffea, wynikają z dużej różnorodności roślin i nasion. Wszystkie gatunki rodzaju Coffea są drzewiaste, ale ich zakres obejmuje zarówno małe krzewy jak i 10-metrowe drzewa. Liście roślin mogą mieć kolor żółtawy, ciemnozielony, brązowy lub zabarwiony fioletem.

Dwa ekonomicznie najważniejsze gatunki kawy to Coffea arabica (kawa Arabika) – która stanowi ponad 70% światowej populacji - oraz Coffea canephora (kawa Robusta). Innym gatunkiem uprawianym na mniejszą skalę jest Coffea liberica (kawa Liberika).

Dawne nazwy i synonimy:

C. bukobensis i C. robusta (obie noszą teraz nazwę C. canephora), C. arnoldiana, C. aruwimiensis, C. dewevrei, C. dybowskii i C. excelsa (wszystkie znane teraz pod nazwą C. liberica)

Niektóre róznice pomiędzy kawą Arabika i Robustą

Coffea arabica - kawa Arabika

Coffea Arabica została po raz pierwszy opisana w 1753 roku przez Linneusza. Najbardziej znane odmiany to 'Typica' i 'Bourbon', z których wykształciły się różne szczepy i rodzaje, takie jak Caturra (Brazylia, Kolumbia), Mundo Novo (Brazylia), Tico (Ameryka Środkowa), niskopienna San Ramon oraz jamajska Blue Mountain. Przeciętny kawowiec Arabiki, to duży krzew o ciemnozielonych owalnych liściach. Genetycznie różni się od innych gatunków kawowców, gdyż zawiera cztery, zamiast dwóch zestawów chromosomów. Owoce mają kształt owalny i dojrzewają 7 do 9 miesięcy. Zawierają zazwyczaj dwa płaskie ziarna (ziarna kawowe). Jeśli w owocu rozwinie się tylko jedno ziarno, nazywane jest ziarnem perłowym. Krzewy kawowca Arabika są podatne na atak szkodników i chorób, dlatego zwiększenie odporności rośliny jest głównym celem programów hodowlanych. Kawa Arabika rośnie w Ameryce Łacińskiej, Środkowej i Wschodniej Afryce, Indiach oraz na niektórych obszarach Indonezji.

C. arabica na stareym manuskrypcie. (Źródło)

Coffea canephora – kawa Robusta

Nazwa “Robusta” odnosi się do wielu odmian tego gatunku, szeroko rozpowszechnionych na całym świecie. Jest trwałym krzewem lub niewielkim drzewem, dochodzącym do wysokości 10 metrów, z płytkim systemem korzeniowym. Owoce są okrągłe i dojrzewają po 11 miesiącach. Ziarna są owalne i mniejsze od ziaren C. arabica. Kawa Robusta uprawiana jest w Zachodniej i Środkowej Afryce, w Południowo-Wschodniej Azji oraz na niektórych obszarach Brazylii, gdzie znana jest pod nazwą Conillon.

Owoce C. robusta (Źródło)

Coffea liberica – kawa Liberika

Kawowiec odmiany Liberika jest dużym, mocnym drzewem, dochodzącym do wysokości 18 metrów, o wielkich skórzastych liściach. Owoce i nasiona (ziarna) są również duże. Liberika jest uprawiana jest w Malezji i Zachodniej Afryce, jednak obszar jej uprawy jest mały, ze względu na niewielki popyt na jej cechy smakowe.

Drzewa C. liberica (Źródło)

Hybrydy Arabika/Robusta

Krzyżówki kawy Arabika z kawą Robusta mają na celu nadanie nowej roślinie większej odporności na choroby i żywotności, w porównaniu do oryginalnej Arabiki, a także poprawienie jakości kawy Robusta. W zależności od uzyskanej odmiany, cechy sensoryczne mogą być bardziej zbliżone do kawy Arabika lub do Robusty.

Źródła:

• http://www.ico.org
• http://www.plantna.com