Food-Info.net> Vragen en Antwoorden > Zuivelproducten

Is het waar dat melk en melkproducten contaminaten bevatten zoals restanten van veemedicatie en bacteriën zoals Salmonella en Listeria ?

Dit is een ingewikkelde vraag aangezien het over zowel chemische als microbiële contaminanten gaat.

Chemische contaminanten zijn aanwezig in elk natuurlijk product, dus melk en melkproducten kunnen inderdaad chemische contaminaten bevatten. In het geval van melk komen de contaminanten in de melk terecht via de koe, die deze binnenkrijgt via besmet gras. De contaminanten worden grotendeels uitgescheiden via de urine en feces of wordt deels geïnactiveerd en afgebroken in de lever, daarnaast kan een deel worden uitgescheiden in de melk. Het is onmogelijk om alle contaminanten op te sommen, gezien de vele factoren en stoffen die een rol spelen. Veel contaminaten zijn vetoplosbaar, waardoor het merendeel zich in het melkvet zal bevinden en dus speelt het melkvetpercentage een belangrijke rol. Contaminatie van melk en de diversiteit van contaminanten beperkt zich niet alleen tot koemelk, contaminanten kunnen worden aangetroffen in al het zoogdieren melk, waartoe ook (humane) moedermelk en geitenmelk behoren. Zeehondenmelk bevat bijvoorbeeld veel PCB's die accumuleren in het melkvet. Vanwege het hoge vetpercentage in de zeehondenmelk, is het gehalte van PCB's en vergelijkbare stoffen hoog. Humaan moedermelk bevat vaak residuen van medicijnen die de moeder tijdens of na de zwangerschap gebruikt heeft. Residuen van veemedicatie zijn dus slechts één van de vele chemische componenten die in melk aanwezig kunnen zijn. Naast contaminaten van humane oorsprong kunnen ook natuurlijke toxinen (van planten en schimmels) aanwezig zijn in melk.

De andere groep van mogelijke contaminaten van voedsel, waaronder ook moedermelk, wordt gevormd door stoffen van microbiële origine. Melk is steriel tot het moment dat de melk het lichaam verlaat. Buiten het lichaam zal deze direct besmet worden met bacteriën afkomstig van de huid en de omgeving (de darmflora van baby's is ook afkomstig van besmetting via geboortekanaal en moeders huid). Welke micro-organismen aanwezig zullen zijn is afhankelijk van de omgeving. Micro-organismen groeien sneller bij hogere temperaturen, daarom wordt melk zo veel mogelijk bij koelkasttemperatuur bewaard. In de melkindustrie wordt melk normaliter gepasteuriseerd, hierbij vindt een verhittingsstap plaats tot 80 graden Celsius gedurende een beperkte tijd. Vrijwel alle vegetatieve cellen worden gedood, met uitzondering van de sporen. Melk is niet volledig steriel, waardoor de achtergebleven sporen kunnen ontkiemen en zich opnieuw vermenigvuldigen. Het is daarom verstandig om melk gekoeld te bewaren tot het moment van consumptie. Ook kan melk gesteriliseerd worden, dit houdt in dat het product verhit wordt tot boven de 100 graden Celsius. Bij deze behandeling worden zowel de bacteriën als de sporen gedood. Gesteriliseerde melk heeft hierdoor een lange houdbaarheidsdatum en behoeft geen gekoelde bewaring voor opening. Na opening wordt het product herbesmet met micro-organismen uit de omgeving, waardoor het gekoeld bewaard moet worden. Verse melk wordt in de EU gepasteuriseerd of gesteriliseerd, waardoor de consument geen risico loopt op ziekte veroorzaakt door Salmonella of Listeria . Bijna alle melkproducten worden bereid van gepasteuriseerde melk, waardoor deze producten geen risico vormen. Alleen rauwe melk en bepaalde kazen die van rauwe melk bereid worden, kunnen een risico vormen met het oog op deze twee bacteriën.