Food-Info.net> Vragen en Antwoorden > Chocolade

Wat is theobromine en wat is het effect op de mens?

Organische verbindingen die stikstof bevatten zijn over de hele wereld te vinden. Tot deze verbindingen behoren ook de methylanthine afgeleiden, waartoe cafeïne, theobromine en theophylline behoren. Dit zijn zeer nauw verwande structuren met vergelijkbare farmacologische eigenschappen. Deze stoffen, die ook wel alkaloïden genoemd worden, komen in 60 plantensoorten voor. Theobromine is de belangrijkste alkaloïde in cacao en men zegt dat deze bijdraagt aan de typisch bittere smaak van cacao.

Een onderzoek van MAFF naar methylxanthines in diverse dranken en chocolade producten wijst uit dat het theobromine niveau laag is, met uitzondering van de cacaoproducten. De concentratie van theobromine in poederdranken ligt tussen de 85 en 590 mg/l, met een gemiddelde van 367 mg/l. Theobromine concentraties in chocolademelk varieert van 141 tot 371 mg/l. Chocolade mousse bevat 386 tot 651 mg/kg. In chocolade repen ligt deze waarde tussen 1300 en 4740 mg/kg. Chocolade repen met een hoog cacao gehalte (70%) bevatten theobromine in een concentratie van 10370 mg/kg.

Men denkt dan de variabele concentratie van theobromine die aangetroffen wordt in chocolade repen het gevolg is van een variabele concentratie in de cacaobonen. De hoeveelheid methylxanthines in cacaobonen is afhankelijk van verschillende factoren: bereidingsproces, genotype, geografische afkomst, mate van rijpheid op moment van oogst en het gewicht van de cacaoboon.

De mens absorbeert methylxanthines snel, theobromine concentratie worden gehalveerd binnen 6 á 10 uur na consumptie. Methylxanthinen zijn milde stimulatiemiddelen, theobromine daarentegen heeft vrijwel geen effect op het centrale zenuwstelsel. Van alle methylxanthinen is aangetoond dat ze het gladde spierweefsel van de bronchi in de longen ontspannen, maar het is onwaarschijnlijk dat dit effect merkbaar is wanneer de stof geconsumeerd wordt in de vorm van voedsel of drank. Alle methylxanthinen hebben een diuretisch effect, maar dit is alleen merkbaar wanneer er grote hoeveelheden water geconsumeerd worden.

Onderzoek heeft uitgewezen dat huisdieren en met name honden gevoelig zijn voor theobromine. Meerdere gevallen van hondenvergiftiging zijn gerapporteerd nadat een hoeveelheid chocolade was gegeten tussen de 100g en 1 kg. De symptomen van de hond zijn met name neurologisch (trillen en stuipen), maar verschijnselen zoals diarree komen ook voor. Evaluatie van diëtisten en toxicologen leidt tot de conclusie dat planten die methylxanthinen bevatten al eeuwen lang geconsumeerd worden zonder dat het schade heeft toegebracht aan de gezondheid. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het eten van deze stoffen geen gevolgen heeft, zolang er maar geen excessieve hoeveelheden worden ingenomen. Methylxanthinen in cacaoproducten hebben geen negatief effect op de gezondheid van de mens omdat de hoeveelheid in chocolade en andere producten die cacao bevatten zodanig laag is dat ze slechts een zeer klein deel bijdraagt aan het deel dat we dagelijkse binnen krijgen via ons voedsel.

Referenties:
Survey of caffeine and other methylxanthines in energy drinks and other caffeine-containing products (updated). Food Surveillance Information Sheet, (144): 26pp, March 1998 (No 103 revised)
Matissek, R. Evaluation of xanthine derivatives in chocolate - nutritional and chemical aspects. Z. Lebensm. Unters Forsch. A, 205: 175-184, 1997