Food-Info.net> Vragen en Antwoorden > Groenten en fruit

Wat zijn carotenoïden?

Carotenoïden zijn bij ons allen bekend vanwege de oranjerode kleur van populaire voedingsmiddelen zoals sinaasappelen, tomaten en wortelen, daarnaast ook van de gele kleur van vele bloemen.

Carotenoïden worden ook toegevoegd als kleurstof aan veel voedingsmiddelen, dranken en diervoeder, zowel in natuurlijke vorm (bijvoorbeeld annatto) of als pure stoffen geproduceerd via chemische synthese. De productie van carotenoïden met behulp van de biotechnologie speelt steeds een belangrijkere rol. Carotenoïden zijn essentieel voor planten, de stof speelt een belangrijke rol in de fotosynthese waarbij de stof dient als lichtabsorber en als bescherming tegen fotooxidatie. Zonder de aanwezigheid van carotenoïden zou fotosynthese in een atmosfeer met zuurstof onmogelijk zijn geweest.

Carotenoïden, zijn niet slechts pigmenten van planten. Deze stoffen zijn ook aanwezig in bacteriën, schimmels en algen, waarbij ze gebruikt kunnen worden als taxonomische markers. De productie van carotenoïden in zeewier levert honderden miljoenen tonnen per jaar op.

Sommige dieren gebruiken carotenoïden voor kleuring, vooral vogels (gele en rode veren), vissen (bijvoorbeeld goudvis en zalm) en grote variatie aan ongewervelde dieren, waarbij binding met eiwit de kleur kan veranderen in blauw, groen of paars.

Carotenoïden spelen ook een belangrijke factor in de gezondheid van de mens. De essentiële rol van beta-caroteen en andere stoffen als de belangrijkste bron van de dagelijkse hoeveelheid van vitamine A is als vele jaren bekend. Recentelijk zijn mogelijk beschermende factoren van carotenoïden voor ernstige ziekten zoals kanker, hartziekten en oogziekten bekend, wat geleid heeft tot uitgebreid onderzoek naar de rol van carotenoïden als antioxidanten als regulatoren van het immuunsysteem.

Carotenoïden zijn de precursors van vitamine A en komen in veel soorten groenten en fruit voor. Er bestaan meer dan 500 varianten, waaronder ß-caroteen en luteïne. Carotenoïden zijn in vet oplosbare antioxidanten. Men vermoedt dat ze een belangrijke rol spelen bij de bescherming van vetmembranen tegen oxidatie. Zo zou een hoge inname van ß-caroteen, een belangrijk carotenoïde in de voeding, geassocieerd zijn met een verlaagd risico op hart- en vaatziekten. Behalve beschermende effecten werden echter ook negatieve effecten van carotenoïden gevonden. In interventiestudies bleek  ß-caroteen, gegeven als  supplement, de incidentie  van longkanker te verhogen.

Niet alle carotenoïden worden ten slotte even goed geabsorbeerd. Het voedingsmiddel waarin ze verpakt zitten, speelt hierin, net als bij flavonoïden, een rol. Zo blijkt de beschikbaarheid van ß-caroteen uit fruit veel groter dan uit groenten en van het carotenoïde lycopeen uit een licht gestoofde tomaat groter dan uit een rauwe tomaat.

Bron: http://dcb-carot.unibe.ch/carotint.htm