Food-Info.net> Producten > Thee

De geschiedenis van thee

Oorsprong

De Chinezen drinken al 5000 jaar thee. Het begin hier van is beschreven in legendes, de bekendste gaat over keizer Shen Nung (uitgesproken als ‘ Shay-Nung ”). Zijn toevallige ontdekking van thee zou precies, maar historische niet bewezen, in het jaar 2737 voor Christus hebben plaats gevonden.

De Chinezen gebruiken thee al duizenden jaren lang vanwege de gezondheidseffecten en om te genieten. Niemand weet wat hen tot de glimmende, groene bladeren van de Camellia sinsensis dreef, maar een populaire legende vult het gat in onze kennis.

Op een dag was keizer Shen Nung van plan om wat gekookt water te drinken, toen een paar bladeren van een overhangende boom in de pan geblazen werden. De leergierige keizer besloot het brouwsel te proeven. Hij ontdekte dat het brouwsel heerlijk en verfrissend smaakte.

Een Indische legende schrijft de ontdekking van thee toe aan de Boeddhistische monnik Bodhidharma. Hij was ongelooflijk moe na een periode van zeven jaar meditatie zonder slaap. Uit wanhoop kauwde hij op wat bladeren van een boom niet ver van hem vandaan. Hij was meteen weer fit.

India is nu een van werelds grootste producenten van thee, hoewel er geen historische gegevens over theedrinken in India voor de negentiende eeuw zijn. Bodhidharma's bladkauw experiment is niet publiekelijk bekend geraakt in die tijd.

Een andere (Japanse) mythe over de mediterende Boeddhistische monnik, Bodhidharma, beschrijft hoe hij zijn lome oogleden gefrustreerd naar de grond gooide, omdat hij niet wakker kon blijven. Op de plek waar zijn oogleden neerkwamen ontstonden theestruiken. De bladeren van deze nieuwe struiken genazen zijn moeheid op wonderlijke wijze.

Thee komt oorspronkelijk niet uit Japan, dus deze mythe levert een verklaring voor de plotseling verschijning op de eilanden. De realiteit is minder rooskleurig: in het begin van de negende eeuw, bracht een vooruitziende Japanse monnik, Dengyo Daishi genaamd, theezaden mee terug vanuit China.

De toevalsmethode van de “pan zonder deksel theemakerij” toegeschreven aan de keizer Shen Nung doorstond de tijdtest. Pas na 4000 jaar werd de brouwmethode die tegenwoordig gebruikt wordt ontwikkeld.

Tijdens de Ming Dynastie (1368–1644), begonnen de Chinezen theebladeren in kokend water te dompelen. Met een paar aanpassingen werd de traditionele Chinese wijnkruik met deksel een perfecte theepot.

Thee

‘Thee' en al haar wereldwijde variaties in spelling en uitspraak komt van slechts één bron. ‘ Te ' wat ‘thee' betekent in het Chinese Amoy dialect. Het woord voor thee in het Mandarijn, ‘ cha ', heeft ook wat afgeleide woorden over de wereld voortgebracht.

Thee bereikte Europa aan het begin van de zeventiende eeuw. Ondanks de overdreven claims wat betreft de medicinale eigenschappen van thee, hielden de Europeanen meer van de smaak van koffie. Het was alleen onder een paar aristocratische kliekjes een populaire drank.

Aankomst in Europa

In het begin van de zeventiende eeuw, introduceerden Nederlandse en Portugese handelaren als eerste Chinese thee in Europa. De Portugezen verscheepten het vanaf de Chinese kustplaats Macao; de Nederlanders brachten het naar Europa via Indonesië.

18e eeuws VOC thee schip

Het rare brouwsel dat tegelijk met de scheepladingen zijde en kruiden binnenkwam, was niet meteen een succes. Europeanen proefden het, maar hielden meer van de smaak van koffie. De wantrouwende Engelsen wachtten tot 1652 voor ze begonnen met het handelen in thee.

De Russen waren vroege liefhebbers van thee. Hun thee kwam over het land vanuit China door middel van een karavaan van kamelen.

Door de groeiende liefde voor thee in Rusland, werden de karavanen van kamelen die dwars door Azië trokken langer. Aan het einde van de achttiende eeuw, staken duizenden kamelen in karavanen van een grootte van 200-300 kamelen per keer, de Chinese grens over.

Het Trans Siberische spoor zorgde ervoor dat de kamelen aan een welverdiend pensioen toe kwamen, maar hun romantische reis leeft door als de populaire en delicate smaak van China zwarte thee bekend als Russische Karavaan.

Koninklijke promotie

In het Europa van de zeventiende eeuw, hielp niets beter om een product te verkopen dan koninklijke steun.

Theedrinken brak door in 1662 toen de Engelse koning Charles II trouwde met Catherine van Braganza, een Portugese prinses en een fervent theedrinkster. Catherine begon thee te drinken op het hof in fijne, doorschijnende Chinese kommen en potten – en de hovelingen volgden al snel.

Thee was al duur, maar nu was het ook nog modieus. Plotseling was thee stijlvol en exclusief. In de ogen van de reputatiebewuste aristocraten, was het onweerstaanbaar.

In het Europa van de zeventiende eeuw, was thee een praktisch product met veel mogelijkheden. Het meeste water was niet geschikt om te drinken. Voor degenen die ziekten wilden vermijden, was de keuze saai: een kop kokend water, of bier dat sterk genoeg was om de bacteriën te doden.

In Groot-Brittannië en andere landen, waar bier een gewone drank was voor bij het ontbijt, kwam thee als een zeer welkom alternatief. Er was eindelijk een dorstlesser die verfriste en stimuleerde, die vol van smaak was en bovendien veilig was om te drinken.

In de achttiende-eeuwse rijke huishoudens, was theedrinken een gebeurtenis van grote plechtigheid.

De kostbare theebladeren werden vaak bewaard in een gesloten theebusje, waarvan maar één sleutel bestond. Eén of twee keer per week, opende de vrouw des huizes het theebusje om thee te serveren als traktatie voor de familie of om indruk te maken op een belangrijke gast.

Het fijne porselein waar thee in geserveerd werd legde nadruk op de rijkdom van de familie, terwijl het bijdroeg aan de betekenis van de plechtigheid. Het was een kans voor een elegante vrouw om haar bleke huid en haar delicate lichaamsbouw ten opzichte van de doorschijnende reinheid van het Chinese porselein te laten zien. Deze twee kenmerken waren een manier om de reinheid van een vrouw te tonen.

(Bron)

Het sociale leven in de eerste helft van de achttiende eeuw werd verfijnder toen koffiehuisjes weken voor theetuinen. De theetuinen waren als een visioen van het paradijs: lanen met bomen erlangs, door lantaarns verlichte paden, muziek, dans, vuurwerk en goed eten in combinatie met een lekker kopje thee.

Theetuinen waren niet alleen voor de pret, ze waren een sociale smeltkroes. In het exotische landschap konden vorstelijkheden en de gewone mensen met elkaar wandelen.

De theeconsumptie nam enorm toe tijdens het begin van de negentiende eeuw. Mode en lagere kosten creëerden een markt die leveranciers met moeite konden bevredigen. Om het Chinese monopolie te breken, week de theehandel uit naar India om het gat te vullen.

India

Naarmate de theeconsumptie in het begin van de negentiende eeuw toenam, zocht de Oost Indische Compagnie nieuwe voorraadbronnen. Doordat de Chinezen een monopoliepositie hadden op het gebied van thee verbouwen, was de oplossing om ergens anders thee te planten.

De eerste experimenten met Chinees theezaad waren in Assam, Noordoost-India. Ze waren niet succesvol, hoewel dezelfde zaden wel goed groeiden in Darjeeling, Noord-India.

In 1820 ontdekten botanici enkele ongeïdentificeerde bomen in Assam. Ze stuurden monsters van de bladeren naar Londen voor analyse. De monsters werden meteen herkend als thee - een plant die eerder onbekend was in India – en de Indische thee-industrie was geboren.

Verpakken

Tot 1826 werd thee altijd los verkocht. Het was een uitnodiging voor gewetenloze winkeleigenaren om de thee uit te dunnen door middel van additieven. In 1826 ontwikkelde John Horniman voorverpakte theepakjes, welke niet meteen favoriet waren bij kruideniers. Zij gaven voorkeur aan hun winst te verhogen op de eerbiedwaardige manier. Horniman probeerde daarom een andere route om de markt te bereiken. Hij zette medicinale berichten op de verpakkingen en verkocht zijn thee aan farmaceuten en apothekers. Zij en hun klanten waren vatbaarder voor deze aanpak.

Theezakjes zouden per ongeluk zijn uitgevonden. Een New Yorkse thee-importeur, Thomas Sullivan, zond monsters van thee naar zijn klanten in kleine zijden zakjes. De klanten hielden van het gemak, want ze bestelden al snel al hun thee in zakjesvorm.

Na 5000 jaar, blijft de theeconsumptie en –productie groeien. Wereldwijd wordt ongeveer drie miljoen ton thee per jaar geoogst.

Twee factoren sturen tegenwoordig de internationale markt. In ontwikkelingslanden is theedrinken overgenomen om dezelfde redenen die de Europeanen drie eeuwen geleden hadden: het is een smakelijke manier om te genieten van veilig drinkwater. In de ontwikkelde landen, zorgt de dorst naar variatie en nieuwe smaken voor een toename van de consumptie van theespecialiteiten.