|
|||||
|
|||||||
|
   
Een initiatief van :Stichting Food-Info
|
| Food-Info.net> Wetenswaar > Peper Wetenswaar achtergronddossier FoliumzuurHier vindt u achtergrondinformatie bij de rubriek ‘Wetenswaar' uit de regionale dagbladen. Deze keer een aantal aspecten van foliumzuur in relatie met gezondheid.
Moeilijke begrippen zijn in de tekst onderstreept. Een toelichting van deze begrippen vindt u onder aan de website. In geval van verwijzingen naar andere websites staat beschreven of dit een Nederlandstalige (NL) of Engelstalige (EN) website betreft. De volgende onderwerpen komen achtereenvolgens aan bod: IntroductieFoliumzuur is één van de acht B vitaminen. Vitaminen zijn organische stoffen die geen energie leveren maar die essentieel zijn voor de celfuncties. Ze kunnen niet worden geproduceerd door het menselijk lichaam dus moeten ze worden verkregen uit ons voedsel. De B vitaminen hebben een belangrijke rol bij de celstofwisseling en zijn wateroplosbaar. Zij ondersteunen allerlei enzymen bij het uitvoeren van hun werk: van het vrijmaken van energie uit koolhydraten en vetten tot het afbreken van aminozuren en het transporteren van zuurstof door het lichaam. Foliumzuur helpt bij de ontwikkeling van genetisch materiaal en is betrokken bij de productie van rode en witte bloedcellen. Andere namen waaronder je foliumzuur kunt tegenkomen zijn: vitamine B11, folaat, vitamine B9 (in de VS), PMG (wat staat voor pteroylmonoglutamine-zuur) of vitamine M (niet erkende oude naam).
Figuur: structuurformule foliumzuur Een tekort aan foliumzuur veroorzaakt bloedarmoede en daarmee vermoeidheid, maag- darmklachten en kloofjes op de lippen. Ernstig en langdurig foliumzuurtekort komt in Nederland niet vaak voor. Al is de hoeveelheid foliumzuur die Nederlanders via hun voeding opnemen aan de krappe kant; namelijk 250 microgram per dag in plaats van de aanbevolen 300 microgram per dag. Het is daarom belangrijk om veel (groene) groenten en graanproducten te eten. De nadruk zal in dit dossier liggen op de rol van foliumzuur tijdens de conceptie en zwangerschap en bij hart- en vaatziekten. Foliumzuur in productenFoliumzuur is vooral te vinden in (groene) groenten, maar ook in volkoren brood, aardappelen, (orgaan) vlees en zuivelproducten. Consumptiecijfers in Nederland laten zien dat het meeste foliumzuur wordt geleverd door groenten (23%), brood (19%), zuivel (15%) en vlees (11%). Tijdens het koken kan 30-80 % van het foliumzuur verloren gaan. Om dit te voorkomen moet je de groenten niet te lang koken in zo min mogelijk water . Bij stomen en bereiding in de magnetron is het verlies nog iets kleiner. In Nederland is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur voor een volwassene 300 microgram per dag. Voor een zwangere vrouw of vrouwen die zwanger willen worden is dit 400 microgram per dag. Voor foliumzuur dat van nature voorkomt in voedingsmiddelen zijn er geen aanwijzingen voor schadelijke effecten bij hoge doseringen . Echter, synthetisch foliumzuur uit supplementen kan een vitamine B12 tekort verbergen. Tevens verergert foliumzuur klachten aan het zenuwstelsel bij mensen met een vitamine B12 tekort. Voor foliumzuur uit een supplement is dan ook de zogenaamde aanvaardbare bovengrens gesteld op 1 mg per dag. Onderstaande tabel laat enkele goede bronnen van foliumzuur zien. Het percentage in de laatste kolom is gebaseerd op een aanbeveling van 400 microgram per dag en is daarom vooral voor (aankomend) zwangere vrouwen bruikbaar. Voor meer informatie over aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor de verschillende leeftijdsgroepen surf naar: www.voedingscentrum.nl à zoekterm: foliumzuurbehoefte. Tabel 1: Goede bronnen van foliumzuur
*Gebaseerd op de aanbevolen dagelijkse waarde in de V.S. voor foliumzuur van 400 µg bij 2000 kcal. Iin Nederland is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor volwassenen 300 µg. De ADH voor zwangere vrouwen (de belangrijkste doelgroep) is in Nederland 400 µg, vandaar de handhaving van de percentages gebaseerd op 400 µg. Bron : Walter Willett, Eet, drink en blijf slank & gezond, 2001, p.175 Foliumzuur en gezondheidFoliumzuur wordt voornamelijk met gezondheidsvoordelen in verband gebracht, zoals o.a. de het positieve effect op conceptie en zwangerschap, de verlaging van het risico op hart-en vaatziekten, minder kans op kanker, dementie en depressie. Toch blijkt het wetenschappelijk bewijs nog niet altijd onomstotelijk. Dit is dan ook de reden is dat de Gezondheidsraad verrijking van voeding met foliumzuur (nog) niet heeft toegestaan. Wat betreft het positieve effect van foliumzuur op de zwangerschap zijn de wetenschappers het wel eens. Foliumzuur is betrokken bij de ontwikkeling van de ruggengraat van embryo's. De aanwezigheid van voldoende foliumzuur verkleint de kans op een neuraal-buisdefect (NBD) met 50-70%. De neurale buis is de basis van het zenuwstelsel en ontwikkelt zich al vanaf de eerste dag na de bevruchting. Later ontstaan uit de neurale buis de hersenen en het ruggenmerg. Het meest bekende voorbeeld van een neuraal-buisdefect is een open ruggetje (Spina Bifida), maar ook delen van de hersenen kunnen ontbreken. Voor vrouwen die net zwanger zijn is het niet mogelijk om via hun normale voeding voldoende foliumzuur binnen te krijgen (zij zou dan 50 bruine boterhammen of een halve kilo spruitjes moeten eten!). Door een foliumzuursupplement te slikken vanaf het moment dat een vrouw zwanger wil worden tot acht weken na de bevruchting wordt het risico op NBD verkleint. Verondersteld wordt dat foliumzuur een verhoogd gehalte aan homocysteïne, een tussenproduct in de stofwisseling van het lichaam, zou kunnen verlagen. Wetenschappers denken dat een hoog gehalte aan homocysteïne in het bloed het risico op hart- en vaatziekten vergroot. Tot voor kort werd door veel wetenschappers een positief effect verondersteld van foliumzuur samen met vitamine B6 en B12 op een hoog homocysteïne gehalte. Echter, een recentelijk onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Tromsø in Noorwegen in The New England Journal of Medicine laat iets anders zien. Er wordt namelijk een negatief effect van foliumzuur in combinatie met vitamine B6 en B12 op het homocysteïne gehalte gevonden . De Wageningse promovenda Maureen van den Donk kwam er tijdens haar onderzoek achter dat bij patiënten in een voorstadium met darmkanker de kans op kanker toenam na hoge doseringen foliumzuur. Samenvattend kan geconcludeerd worden dat nog meer wetenschappelijk onderzoek gedaan moet worden naar de effecten van foliumzuur op hart- en vaatziekten, kanker, dementie en depressie. Bronnen :
AuteursElske van Dijk , student Master of Science programma Nutrition and Health (Voeding en Gezondheid) , Wageningen Universiteit
KrantenartikelHet krantenartikel zoals deze in de GPD-kranten is verschenen. (Door Harm Harkema) (GPD) – Een van de troeteltjes van de gezondheidsvoorlichting is vitamine B11 (foliumzuur) dat veel voorkomt in groene groentes (tuinbonen, spinazie) maar dat ook in brood, aardappelen, orgaanvlees en zuivel zit. Het staat namelijk vast dat aanstaande moeders de kans op het krijgen van een gebrekkig kindje kunnen verkleinen door een poos extra foliumzuur te slikken. En omdat 65 procent van de aanstaande moeders dat niet of onvoldoende doet, is daar voor voorlichters al jarenlang een wereld te winnen. De rijksoverheid strooit af en toe met geld voor de foliumzuurvoorlichters en er is zelfs een heuse Task Force Foliumzuur. Ter verlichting van de taak van de Task Force: Foliumzuur is een van de acht B-vitamines en speelt onder andere een belangrijke rol bij de vorming van rode en witte bloedlichaampjes. Een ernstig en langdurig tekort komt zelden voor, maar gebeurt dat wel dan kan zich dat uiten in bloedarmoede, kloofjes op de lippen en maag- en darmklachten. Foliumzuur is ook belangrijk voor de vorming van weefsel en dus de groei, vooral die van embryo en foetus. Moeders die vanaf vier weken voor ze bevrucht worden tot en met de eerste acht weken van de zwangerschap extra foliumzuur slikken, verkleinen de kans op een zogeheten neuralebuisdefect (een open ruggetje of een open schedel) van hun kindje met veertig tot tachtig procent. Kinderen met een open ruggetje zijn meestal lichamelijk en soms ook verstandelijk gehandicapt, een open schedel betekent vrijwel altijd de dood. De kans voor een zwangere vrouw om zo'n kindje te krijgen is overigens niet groot: ongeveer een op duizend. Maar dat betekent toch jaarlijks in Nederland zo'n 200 gevallen. In de Verenigde Staten en Canada wordt daarom verplicht foliumzuur aan het het graan toegevoegd, zodat iedere Noord-Amerikaan extra foliumzuur binnenkrijgt. Het aantal geboorten van kinderen met een open ruggetje of open schedel is er daardoor met zo'n tachtig procent afgenomen. Nederland -en veel andere Europese landen- zijn zover niet gegaan, hoewel wordt aangenomen dat extra foliumzuur het lichaam geen kwaad kan doen. (Vrouwen die zwanger willen worden kunnen dus ook gerust langdurig foliumzuurtabletten slikken, als het zwanger worden niet zo snel lukt, meldt het Voedingscentrum). De reden dat in ons land geen foliumzuur aan voeding wordt toegevoegd is gelegen in de vrees dat extra foliumzuur mogelijk een tekort aan een andere vitamine (B12) kan verbloemen. Dergelijke tekorten komen wel voor bij ouderen, en kunnen ernstige zenuwaandoeningen tot gevolg hebben. Inmiddels is uit Amerikaans onderzoek overigens gebleken dat die vrees niet gerechtvaardigd is: Toevoeging van foliumzuur aan het graan heeft er niet tot meer ziekte als gevolg van vitamine- B12-tekorten geleid. Hoog tijd dus om ook hier de voeding te gaan verrijken met foliumzuur? Dat is nog maar de vraag. Vijf jaar geleden was de boodschap van de Gezondheidsraad dat nog eventjes gewacht moest worden op veelbevolend onderzoek naar de vermeende beschermende werking van foliumzuur (en andere B-vitamines) tegen hart- en vaatziekten. Onduidelijkheid daarover is echter alleen maar vergroot nu de laatste jaren verscheidene studies zijn verschenen waaruit in het geheel geen invloed van foliumzuur op hart- en vaatziekten is gebleken. Sterker: uit een belangrijk Noors onderzoek waarnaar de wetenschappelijke goegemeente reikhalzend had uitgekeken, bleek afgelopen maand dat een combinatie van extra foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12, juist slecht is voor mensen die al eens een hartaanval hebben gehad. Duitse en Nederlandse onderzoekers vonden drie jaar geleden -toen nog tot veler ongeloof- al iets vergelijkbaars. Verder is onduidelijk of foliumzuur beschermt tegen dementie, kanker en depressie, zoals wel eens wordt beweerd. safety.htm
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
Food-Info.net is an initiative of Stichting Food-Info, The Netherlands | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
