Food-Info.net>Voedselveiligheid > Bacteriën

Clostridium perfringens

Algemene kenmerken

Clostridium perfringens is een anaërobe (anaëroob betekent dat dit organisme niet in staat is om te groeien in aanwezigheid van zuurstof), Gram-positieve, staafvormige sporenvormer. Het organisme is vrijwel overal in de omgeving aanwezig en is frequent aanwezig in de darmen van mensen en vele (huis)dieren. Sporen van dit organisme komen voor in de aarde, sedimenten en plekken waar contact is met menselijk of dierlijk feces.

Ziekteverschijnselen

Clostridium perfringens veroorzaakt voedselvergiftiging. Een ernstigere, maar zeldzame ziekte wordt veroorzaakt door de consumptie van voedsel dat besmet is met type C stammen. Deze ziekte is ook wel bekend als necrotische enteritis (een vorm van een darmontsteking).

De meest voorkomende vorm van Clostridium perfringens voedselvergiftiging wordt gekarakteriseerd door ernstige buikkrampen en diarree 8-22 uur na consumptie van voedsel dat grote hoeveelheden C. perfringens bevatte die toxine produceren. Na 24 uur verdwijnen de meeste verschijnselen, maar minder ernstige symptomen kunnen in sommige gevallen aanhouden gedurende 1 of 2 weken. Er zijn een aantal doden betekend ten gevolge van uitdroging en andere complicaties.

Necrotische enteritis veroorzaakt door C. perfringens is vrijwel altijd fataal. Deze ziekte wordt ook veroorzaakt door inname van grote hoeveelheden van de bacterie via besmet voedsel. De dood treedt op ten gevolge van infectie en necrose van de darmen wat resulteert in septicaemia. Deze ziekte is zeer zeldzaam.

Infectueuze dosis—De symptomen worden veroorzaakt door inname van grote aantallen vegetatieve cellen (meer dan 10⁸). Toxine productie in het maagdarmkanaal (of in een culture) is geassocieerd met sporulatie.

Diagnose

Clostridium perfringens wordt vastgesteld aan de hand van de symptomen en de kenmerkende ralatief late eerste symptomen van de ziekte. De diagnose wordt gesteld door de toxine aan te tonen in de feces van de patiënt. Bacteriologische bevestiging kan ook gedaan worden aan de hand van grote aantallen van de bacterie in het gegeten voedsel of in de feces van de patiënt.

Verdacht voedsel

In de meeste gevallen wordt een C. perfringens vergiftiging veroorzaakt door temperatuur ‘mishandeling' van reeds bereide producten. Na het koken zijn er vaak lage aantallen micro-organismen aanwezig, welke tijdens afkoelen of opslag van het voedsel kunnen vermeerderen tot een dusdanig aantal dat ze voedselvergiftiging kunnen veroorzaken. Vlees, vleesproducten en jus zijn het meest genoemd als veroorzaker.

In grootkeukens (zoals schoolkantines, ziekenhuizen, verzorgingshuizen, gevangenissen, etc.) worden vaak grote hoeveelheden voedsel tegelijkertijd bereid, enige uren voordat het geserveerd wordt. Dit is een van de bekendste gevallen waarbij C. perfringens vergiftigingen kunnen optreden.

Preventie

Het volledig voorkomen is onmogelijk, maar door producten goed te verhitten zijn deze veilig. Het grootse gevaar is kruisbesmetting, wanneer bereidde producten in contact komen met rauw of besmette producten (bijvoorbeeld een snijplank).

Risicogroepen

Jonge kinderen en ouderen zijn vaak slachtoffer van C. perfringens vergiftiging . Behalve in het geval van het zogenaamde zeldzame pig-bel syndrome, hierbij vormen personen onder de 30 jaar de risico groep. Ouderen hebben meer kans op een langere ziekteduur en ernstigere symptomen.

Bron:

The bad bug book : http://www.cfsan.fda.gov/~mow/intro.html